Co to jest azbest?

Azbestem nazywany jest każdy uwodniony krzemian składający się z acikularnych kryształów lub podobnie zbudowanych związków polikrystalicznych, które ze względu na swoją włóknistą strukturę znalazł zastosowanie o charakterze przemysłowym. Włókna azbestu, podobnie jak włókna organiczne, osiągnęły swój kształt poprzez wzrost, zachowując właściwości takie jak giętkość, połysk, strukturę osiową i wydłużenie. Najmniejszą, nierozszczepiającą się jednostką jest tzw. fibril (ang.), czyli włókienko. Cechą charakterystyczną włókien azbestowych jest rozszczepianie się na mniejsze włókna, które z kolei w odpowiednich warunkach potrafią się dalej rozszczepiać na coraz mniejsze. Większość materiałów budowlanych zawierających azbest należy do tzw. niekruszących się materiałów. Klasycznym przykładem są eternitowe pokrycia dachowe, winylowe płytki azbestowe, cegły dynasowe i szamotowe, tynki i izolacje nakładane kielnią i odpowiednio zabezpieczone, a także mieszanki z cementem portlandzkim.

Azbesty dzielą się na dwie zasadnicze grupy: serpentyny i amfibole. Z rodziny serpentynów tylko jeden przedstawiciel spełnia wszystkie wymagania określające dany minerał jako azbest, reprezentując tzw. asbesti-form. Takim minerałem jest chryzotyl, często dla swojego koloru nazywany białym azbestem.

Amfibole reprezentowane są przez amozyt, charakteryzujący się kolorem szarobrązowym. Innymi przedstawicielami amfiboli są: krokidolit o zabarwieniu niebieskim, antofilit, tremolit i aktynolit o kolorze białym. Te trzy ostatnie minerały, dla uzyskania wartości przemysłowej, są poddawane przeróbce i zmianom wywołanym działaniem chemicznym, reprezentują wtedy nie-azbestową formę tych minerałów.

Azbest to minerał o włóknistej strukturze, zawierający tlenki magnezu, potasu czy żelaza, przy swoim składzie chemicznym i właściwościach fizycznych już tysiące lat temu znalazł zastosowanie w dziedzinach takich jak garncarstwo. Wykopaliska archeologiczne wskazują, że już 2500 lat przed naszą erą, w Finlandii, azbest był dodawany do gliny w celu wzmocnienia i uodpornienia wyrobów garncarskich. Azbest znany był w starożytnym Egipcie i Grecji. To właśnie rzemieślnicy starogreccy pierwsi nazwali azbest aminate, czyli niepalny. Różne źródła podają różne etymologie wyrazu "azbest". W niektórych oznacza on niezniszczalny, w innych nieugaszalny, a sami Grecy często wyrażali się o nim jako o cudownym minerale.

W starożytnym Rzymie, rzemieślnicy mieli zwyczaj oczyszczania materiałów czy żaroodpornych szat azbestowych przez wrzucanie ich w ogień, wypalając wszelkie naloty, pył i zanieczyszczenia. Mało wiemy o zastosowaniu azbestu od średniowiecza do schyłku ubiegłego stulecia. Ochronne fartuchy, płyty żaroodporne najprawdopodobniej były używane na przykład przez złotników (co jest stosowane po dzień dzisiejszy). Odzież ognioodporna była stosowana w królestwie Prester John. Marco Polo w trzynastym wieku odnotował użycie azbestu w Chinach. Pierwsza informacja o wykorzystaniu azbestu w Nowym świecie pochodzi z 1725 roku, gdy Benjamin Franklin, wynalazca piorunochronu, ofiarował Sir H. Sloane portmonetkę utkaną z tremolitu.

Prawdziwy przełom w użyciu i zapotrzebowaniu na azbest nastąpił w 1866 roku, gdy odkryto we Włoszech złoża chryzotylu i tremolitu. W latach 70-tych dziewiętnastego wieku otwarto kopalnie chryzotylu w Quebec, w Kanadzie. Dwadzieścia lat później ruszyły kopalnie krokidolitu w Południowej Afryce. Z Południowej Afryki pochodzi także amozyt, którego wydobywanie nastąpiło w 1916 roku. Do końca dziewiętnastego wieku zastosowanie azbestu ograniczało się do izolacji. Po 1900 roku, przemysł stoczniowy zwiększył zapotrzebowanie na azbest, w szczególności przy izolacji kotłów parowych i odprowadzających parę rur. Zużycie azbestu w 1877 roku wynosiło około 50 ton, sto lat później przekroczyło 5 milionów ton rocznie. Po dzień dzisiejszy, Stany Zjednoczone importują około 80 tysięcy ton azbestu rocznie z Kanady. Najpowszechniejszym azbestem do początku lat czterdziestych był chryzotyl, sprowadzany z Kanady, częściowo wyparty przez bardziej odporny na ścieranie amozyt, który znalazł szerokie zastosowanie na okrętach budowanych w czasie drugiej wojny światowej. Oprócz przemysłu stoczniowego, azbest znalazł zastosowanie w budynkach w charakterze płyt akustycznych, plastrów dekoracyjnych, natryskiwanej ochrony przeciwpożarowej, winylowych płytek podłogowych. Ilość produktów zawierających azbest szacuje się na ponad trzy tysiące.

Używamy ciasteczek (plików cookies), dzięki czemu nasza strona może działać lepiej  –  dowiedz się więcej     OK